Dbałość o bezpieczeństwo pacjentów lub klientów powinna być fundamentalnym założeniem osób działających w branży medycznej, stomatologicznej, kosmetycznej czy fryzjerskiej. Aby mieć pewność, że użytkowane narzędzia są odpowiednio przygotowane do ponownego wykorzystania, konieczna jest kompleksowa sterylizacja. Ten wieloetapowy proces pozwala na usunięcie wszystkich bakterii, zanieczyszczeń i chorobotwórczych drobnoustrojów z powierzchni przedmiotów i sprzętu wielokrotnego użytku. W celu przeprowadzenia skutecznej sterylizacji stosuje się specjalistyczne narzędzia oraz środki chemiczne. Ze względu na złożoność tego procesu, wiele osób zastanawia się, jak przeprowadzać go poprawnie. Jak więc przebiega proces sterylizacji narzędzi?
Sterylizacja narzędzi – w jakich placówkach jest wymagana?
Wymogi prawne, regulowane przez Główny Inspektorat Sanitarny, nakładają na wiele typów placówek obowiązek sterylizacji narzędzi. Niestosowanie się do tego zobowiązania jest więc postępowaniem łamiącym prawo i jednocześnie narażającym pracowników, pacjentów czy klientów danych placówek na szereg zagrożeń zdrowotnych. Aby w pełni zapobiegać ryzyku przeniesienia się choroby zakaźnej z jednej osoby na drugą, należy poddać narzędzia tzw. zabiegowi dekontaminacji. Jest to proces, który polega na neutralizowaniu oraz usuwaniu wszelkich szkodliwych substancji poprzez mycie, dezynfekcję i sterylizację. Obowiązek sterylizacji narzędzi dotyczy przede wszystkim placówek medycznych, salonów kosmetycznych, salonów tatuażu i piercingu, gabinetów stomatologicznych czy salonów fryzjerskich.
Zagrożenia wynikające z nieprzestrzegania zasad higieny
Podczas zabiegów medycznych, czy kosmetycznych, bardzo często dochodzi do uszkodzenia tkanek. Naruszenie ich ciągłości może wiązać się z krwawieniem, w trakcie którego dochodzi do kontaktu narzędzi z krwią pacjenta czy klienta. W przypadku użycia tego samego sprzętu na kolejnych, pojawia się ryzyko przeniesienia chorób zakaźnych, tj. np. wirus HIV czy wirus zapalenia wątroby HBV. Takie sytuacje są realnymi przykładami potencjalnych zagrożeń, jakie mogą wyniknąć w przypadku braku przestrzegania zasad sterylizacji i higieny w danej placówce. Dlatego też niezwykle istotna jest dbałość o precyzyjne przeprowadzanie każdego z etapów sterylizacji – łącznie z walidacją. Osoby odpowiedzialne za kontrole jakościowe sprzętu do sterylizacji powinny posiadać odpowiednie kwalifikacje.
Etapy sterylizacji – krok po kroku
W procesie sterylizacji można wyróżnić kilka istotnych kroków, bez których niemożliwe jest przeprowadzenie dekontaminacji w sposób skuteczny. Pierwszym, ważnym zadaniem jest dokładne oczyszczenie narzędzi z zanieczyszczeń. W tym celu wykorzystuje się specjalne myjnie-dezynfekatory. Wytwarzają one odpowiednią temperaturę, która w połączeniu ze specjalistycznymi preparatami, jest w stanie zdezynfekować używane wcześniej narzędzia. Kolejnym krokiem jest przygotowanie sprzętu do właściwej sterylizacji oraz umieszczenie kontrolnych testów, które będą w stanie zweryfikować jakość próby wyjaławiania. Po tej czynności następuje uruchomienie autoklawu i dostosowanie jego parametrów technicznych do rodzaju, czy wielkości sterylizowanego sprzętu.
Właściwa sterylizacja – nowoczesne urządzenia
Sam proces sterylizacji ma charakter zautomatyzowany. Mnogość nowoczesnych urządzeń technicznych na rynku sprawia, że coraz więcej placówek stawia na intuicyjne, skuteczne rozwiązania. Dzięki zastosowaniu sprawdzonego sterylizatora od cenionego na rynku producenta, można znacząco skrócić czas trwania całego cyklu sterylizacji.
Decydując się na zakup tego typu rozwiązania technicznego, warto jednak skonsultować swój wybór z doświadczonym specjalistą. Sterylizator (autoklaw) powinien spełniać szereg norm jakościowych i atestów. Korzystanie z niesprawdzonego sprzętu może być potencjalnym zagrożeniem dla pacjentów lub klientów, którzy odwiedzają placówki. Jednym z końcowych etapów sterylizacji jest ostudzenie wyjałowionych narzędzi. Obowiązkiem osoby przeprowadzającej kolejne kroki sterylizacji jest także uzupełnienie formalności. W dokumentacji powinien znaleźć się odpowiedni opis wszystkich, przeprowadzanych cyklów.
Walidacja sterylizacji
Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że skuteczność działań podjętych w ramach sterylizacji nie zawsze jest w pełni weryfikowalna. Nawet jeśli wykonamy szereg badań mikrobiologicznych, istnieje prawdopodobieństwo nieuwzględnienia pewnych parametrów rejestrowanych. Istotnym elementem całego procesu sterylizacji jest więc tzw. walidacja. Polega ona na parametrycznym zwalnianiu wsadu, który poddaje się sterylizacji. Szczegółowe informacje na temat wymagań względem tego typu działań zostały zawarte m.in. w normie ISO 13485, a także w obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 28 kwietnia 2022 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia dot. wymagań Dobrej Praktyki Wytwarzania. Wszelkie regulacje prawne, związane z tym obszarem, znajdują się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.